ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΩΝ ΨΥΧΑΝΘΩΝ

Η αύξηση της θερμοκρασίας και οι ολοένα μεγαλύτερες απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, μας προκαλούν να κάνουμε επιλογές που φροντίζουν τον πλανήτη μας. Οι επιλογές αυτές ξεκινούν από την κουζίνα, καθώς, όπως είπε ο ποιητής και αγρότης Wendell Berry, «το πώς τρώμε καθορίζει, σε σημαντικό βαθμό, το πώς ‘χρησιμοποιείται’ ο πλανήτης». Η παραγωγή της τροφής μας είναι ένας από τους παράγοντες της κλιματικής αλλαγής. Περισσότερο από το 40% της έκτασης της Γης που δεν καλύπτεται από πάγους χρησιμοποιείται για καλλιέργεια. Ειδικότερα:

τα πλούσια σε πρωτεΐνες τρόφιμα έχουν καθοριστική σημασία για τον αντίκτυπο της διατροφής μας στον πλανήτη

Τα ψυχανθή είναι μια πολύ ιδιαίτερη, ποικιλόμορφη ομάδα φυτών πλούσιων σε πρωτεΐνες, που μπορούν να μας βοηθήσουν να τρεφόμαστε καλύτερα, προς όφελος του πλανήτη και της υγείας μας. Χαρακτηρίζονται από τα άνθη τους που μοιάζουν με πεταλούδες και τα οποία παρατηρούμε στα φυτά του μπιζελιού και των φασολιών. Τα πιο γνωστά ψυχανθή είναι εκείνα που έχουν βρώσιμους σπόρους, γνωστά ως όσπρια, όπως τα κουκιά, το κοινό φασόλι, η φακή, το ρεβίθι και τα μπιζέλια. Επιπλέον, η σόγια και τα λούπινα μας παρέχουν τροφή και χρησιμοποιούνται για ζωοτροφές ενώ τα τριφύλλια εμπλουτίζουν τα λιβάδια μας.

Τα ψυχανθή μπορούν να συγκομιστούν σε νεαρό ή ώριμο στάδιο:

συγκομιδή σε νεαρό στάδιο για να καταναλωθούν φρέσκα
συγκομιδή σε ώριμο στάδιο για να καταναλωθούν ξερά ή για χρήση των σπόρων για την επόμενη φύτευση

Τα Faboideae (ή Papilionoideae, από το λατινικό papilio που σημαίνει πεταλούδα) χαρακτηρίζονται από τα άνθη που μοιάζουν με πεταλούδες. Στα γερμανικά, αυτή η συναρπαστική υποοικογένεια φυτών είναι γνωστή ως το φυτό με τα λουλούδια που μοιάζουν με πεταλούδες (Schmetterlingsblütenartige).
Εικόνα: © Donal Murphy-Bokern, www.legumehub.eu. Το κόκκινο φασόλι (P. coccineus) είναι πολυετές στις τροπικές περιοχές, αλλά καλλιεργείται ως ετήσιο στην Ευρώπη.

ΤΑ ΨΥΧΑΝΘΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Γιατί αξίζει την προσοχή μας μια οικογένεια φυτών που χαρακτηρίζεται από το σχήμα του άνθους της; Η απάντηση βρίσκεται κυρίως κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και στο ρόλο που διαδραματίζουν τα ψυχανθή στον κύκλο του αζώτου. Τα ψυχανθή φιλοξενούν σε κονδύλους στις ρίζες τους συγκεκριμένα βακτήρια του γένους Rhizobium, τα οποία δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα. Αυτή η φυσική δέσμευση του αζώτου είναι φιλική προς το κλίμα, επειδή καταργεί την ανάγκη για αζωτούχα λιπάσματα που απαιτούν ενέργεια ενώ επίσης μειώνονται οι εκπομπές αζωτούχων αερίων του θερμοκηπίου από το έδαφος.

Ο τρόπος με τον οποίο τα ψυχανθή αναπτύσσονται χωρίς αζωτούχο λίπασμα είναι μια συναρπαστική ιστορία συνεργασίας μεταξύ του ψυχανθούς φυτού και των βακτηρίων που φιλοξενούνται σε κονδύλους στις ρίζες. Οι κόνδυλοι αυτοί είναι γνωστοί στους γεωργούς και τους κηπουρούς. Το κλειδί της διαδικασίας είναι μια ουσία που ονομάζεται leghemoglobin, η οποία είναι παρόμοια με την αιμοσφαιρίνη στο αίμα μας και κατά συνέπεια, το εσωτερικό των υγιών κονδύλων των ριζών των οσπρίων είναι κόκκινο.
Εικόνα: © Messmer, FiBL, www.legumehub.eu.

Ο κύκλος του αζώτου

Τα ψυχανθή μας βοηθούν να μειώσουμε τις επιπτώσεις της παραγωγής τροφίμων στον κύκλο του αζώτου. Το σύγχρονο σύστημα παραγωγής τροφής ασκεί τεράστια πίεση στον κύκλο του αζώτου εκπέμποντας αέρια του θερμοκηπίου και μολύνοντας την ατμόσφαιρα και τους υδατικούς πόρους. Τα ψυχανθή παίζουν ρόλο στην προσπάθεια μείωσης της ζημιάς στον παγκόσμιο κύκλο του αζώτου, αποτελώντας εναλλακτική στα συνθετικά αζωτούχα λιπάσματα καθώς και στις πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης.

Εικόνα: © Donal Murphy-Bokern, www.legumehub.eu.

ΤΑ ΨΥΧΑΝΘΗ ΕΙΝΑΙ ΥΓΙΕΙΝΑ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Το άζωτο αποτελεί δομικό στοιχείο της πρωτεΐνης. Τα ψυχανθή είναι πλούσια σε πρωτεΐνες που ενισχύονται από τη δέσμευση του αζώτου στους κονδύλους της ρίζας τους. Οι σπόροι από τα κοινά φασόλια, τα μπιζέλια, τα κουκιά, τις φακές και τα ρεβίθια περιέχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερη πρωτεΐνη από τα δημητριακά. Η σόγια και τα λούπινα είναι ακόμη πιο πλούσια σε πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες των οσπρίων είναι ιδιαίτερα θρεπτικές. Οι πρόγονοί μας το κατάλαβαν αυτό και χρησιμοποίησαν τα όσπρια για να συμπληρώσουν διατροφικά, δημητριακά όπως το σιτάρι και η βρώμη και μας παρέδωσαν μια κληρονομιά από παραδοσιακές συνταγές με βάση τα όσπρια. Σήμερα, τα όσπρια είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικά στη χορτοφαγική και τη vegan διατροφή. Τα φασόλια και τα μπιζέλια μπορούν να εμπλουτίσουν όλα τα πιάτα, και μάλιστα, αποτελούν μια εξαιρετική εναλλακτική του κρέατος. Εκτός από ένα ευρύ φάσμα βιταμινών και μικροθρεπτικών συστατικών, τα φασόλια και τα μπιζέλια είναι επίσης πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες που προστατεύουν την καρδιά και μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Η κατανάλωση περισσότερων οσπρίων αντί για κρέας συμβάλει στην υγεία μας και στην υγεία του πλανήτη. 

ΤΑ ΨΥΧΑΝΘΗ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ

Τα ψυχανθή διαφέρουν πολύ από τα δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και το καλαμπόκι, που κυριαρχούν στην ύπαιθρο. Περισσότερα ψυχανθή στην Ευρώπη σημαίνει μεγαλύτερη ποικιλότητα στη γεωργία. Στα άνθη τους τα έντομα βρίσκουν γύρη και νέκταρ και η βιοποικιλότητά τους βοηθά τα πουλιά και άλλα είδη άγριας ζωής. Οι αγρότες που καλλιεργούν ψυχανθή έχουν λιγότερα προβλήματα με ζιζάνια, ασθένειες και παράσιτα καθ’ όλη τη διάρκεια της αμειψισποράς.

Κουκιά (Vicia faba) στη φάση της ανθοφορίας.
Εικόνα: © Tim O’Donovan (Ιρλανδία).

ΤΑ ΨΥΧΑΝΘΗ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ

Τα ψυχανθή είναι καλά για μας, καλά για τα αγροκτήματα και τους κήπους μας και καλά για τον πλανήτη. Προστατεύουν το κλίμα επειδή αποτελούν φυσική πηγή αζώτου για λίπανση, αυξάνουν την ποικιλότητα στις καλλιέργειες και υποστηρίζουν μια βιώσιμη υγιεινή διατροφή. Ωστόσο τα ψυχανθή  σπάνια καλλιεργούνται στα ευρωπαϊκά αγροκτήματα, παρόλο που τα φασόλια (συμπεριλαμβανομένης της σόγιας), τα μπιζέλια και τα λούπινα ευδοκιμούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο όσο και σε άλλες περιοχές. Αντίθετα, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αγρότες που έχουν μεγάλες καλλιέργειες επικεντρώνονται στην καλλιέργεια δημητριακών, όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι, επειδή αυτά ευδοκιμούν ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι αγρότες παράγουν επίσης μεγάλες ποσότητες κρέατος, γάλακτος και αυγών από ζώα που απαιτούν μεγάλες ποσότητες φυτικών πρωτεϊνών και γης για βόσκηση. Περίπου το 60% των δημητριακών που καλλιεργούνται στην Ε.Ε. προορίζεται για ζωοτροφές. Η Ευρώπη είναι αυτάρκης στα περισσότερα κτηνοτροφικά προϊόντα, ωστόσο, τα δημητριακά αυτά δεν περιέχουν αρκετή πρωτεΐνη ή την καλύτερη ποιότητα πρωτεΐνης. Ως αντιστάθμισμα, εισάγονται στην Ε.Ε. 35 εκατομμύρια τόνοι σόγιας για ζωοτροφή, κυρίως από τη Νότια Αμερική, πράγμα που σημαίνει ότι η διατροφή μας συνδέεται με την αποψίλωση των δασών. Το διατροφικό μας σύστημα δεν βρίσκεται σε ισορροπία και δεν είναι βιώσιμο. Χρειάζεται αλλαγή.

Χρειάζεται να καλλιεργούμε περισσότερα ψυχανθή στην Ευρώπη. Χρειάζεται να ενισχύσουμε το ρόλο των οσπρίων στη διατροφή μας. Μια τέτοια μετάβαση θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που οφείλονται στην αγροτική δραστηριότητα, θα μειώσει την εξάρτηση από την εισαγόμενη σόγια και θα βελτιώσει την υγεία μας. Αυτό εξαρτάται από όλους μας. Ως πολίτες, χρειάζεται να βρούμε τρόπους να ανταμείψουμε αποτελεσματικά τους αγρότες που καλλιεργούν ψυχανθή. Ως καταναλωτές, χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου και να προωθήσουμε τις υπέροχες συνταγές του παρελθόντος και του παρόντος με βάση τα όσπρια.

Το Global Bean Project είναι ένα Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο δίκτυο για την προώθηση και διάδοση της κατανάλωσης των οσπρίων στην κουζίνα μας, και της καλλιέργειας ψυχανθών στους κήπους και τους αγρούς.

Για περισσότερες πληροφορίες, συντονιστές και παραπομπές, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.globalbean.eu – email: bean@2000m2.eu

Έκδοση 3, Δεκέμβριος 2022. Το παρόν έργο έχει άδεια Creative Commons License (CC BY-NC-ND 3.0).

(Πηγή: Σιτώ – Δίκτυο Διατήρησης Παραδοσιακών Σπόρων www.sito.gr)

4η γιορτή για την Πικροδάφνη

Οι Δρυάδες αγαπούν τα ρέματα και τα ποτάμια και συμμετέχουν στην αυριανή  4η γιορτή για την Πικροδάφνη! Θα είμαστε εκεί από το πρωί, για να μοιράσουμε σπορόφυτα και σπόρια, και να συζητήσουμε για τη σημασία της διαφύλαξης των παραδοσιακών σπόρων.

Η εκδήλωση στο Facebook: https://www.facebook.com/events/2165218740265296/?ti=clκ

και εδώ: https://kipi.gr/?p=11935

Δελτίο τύπου – 25η Πανελλαδική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας

Οι «Δρυάδες», θα είμαστε εκεί!  🙂

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Οι Πανελλήνιες Γιορτές Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας είναι ένας θεσμός που έχει ήδη γράψει μια ιστορία πολλών ετών, έχοντας ταξιδέψει σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Θεσσαλονίκη, Κατερίνη, Ξάνθη, Τρίκαλα, Γιάννενα, Χαλκίδα, Αίγιο, Βόλος, Λαμία είναι ορισμένες μόνο από αυτές.

Φέτος, για 25^η συνεχόμενη χρονιά θα σμίξουν μικροί οικοκαλλιεργητές γης, μελισσοκόμοι, μεταποιητές, και χειροτέχνες που παράγουν χωρίς χημικά από κάθε γωνιά της Ελλάδας, στην 25^η Πανελλαδική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και χειροτεχνίας,  που θα λάβει χώρα στο πάρκο Τρίτση στο Ίλιον Αττικής από τις 28 εώς και τις 30 Σεπτεμβρίου.  Μια Γιορτή αυτοοργανωμένη και αυτοδιαχειριζόμενη από τους ίδιους τους παραγωγούς που συμμετέχουν σε αυτές.

Ο θεσμός αυτός εξυπηρετεί την ανάγκη μικρών γεωργών, που καλλιεργούν με φυσικές οικολογικές μεθόδους, αλλά και μελισσοκόμων, χειροτεχνών και μεταποιητών που χρησιμοποιούν οικολογικές πρακτικές και φυσικά υλικά, να επικοινωνήσουν με τον κόσμο και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, να θέσουν τους προβληματισμούς τους για την της ποιότητας της τροφής, αλλά και να προβάλλουν τις αξίες τους, όπως προκύπτουν από τον τρόπο ζωής τους. Η συντροφικότητα, η συνεργασία, η αλληλεγγύη, η δικτύωση, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η αυτοοργάνωση, η αυτοδιαχείριση, η αλληλέγγυα οικονομία, η αυτάρκεια, η τοπικότητα κ.ά. είναι μερικές από τα βασικές αρχές στις οποίες στηρίζονται.

Θεωρούμε ότι μέσα στις δύσκολες συγκυρίες που βιώνουμε, η Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας θα αποτελέσει μια όαση χαράς και ανθρωπιάς. Θα είναι ευκαιρία μέσα σε αυτή την συγκυρία να συστηθούμε στον κόσμο, δίνοντας του την ευκαιρία να πάρει μία γεύση από τα ποιοτικά αγαθά που παράγουμε και από τον τρόπο που καλλιεργούμε, μεταποιούμε, δημιουργούμε. Η Γιορτή περιλαμβάνει πολλές χρήσιμες και προπάντων δωρεάν δραστηριότητες για το κοινό: εργαστήρια, σεμινάρια, ομιλίες, συζητήσεις, αλλά και ποιοτικές δραστηριότητες για τους μικρούς φίλους, προβολές ταινιών ή ντοκιμαντέρ, θεατρικά και μουσικά δρώμενα. Σκοπός είναι να ευαισθητοποιηθούμε, να ενημερωθούμε, να μοιραστούμε, να χτίσουμε ουσιαστικές σχέσεις με τους επισκέπτες, να μεταδώσουμε το μεράκι και την αγάπη μας για την φύση και τον άνθρωπο. Κι όλα αυτά, χωρίς αντίτιμο, αφού η είσοδος στη Γιορτή είναι ελεύθερη όπως πάντα.

Καλούμε λοιπόν όλους σας, να περάσετε μια βόλτα να δείτε και να βιώσετε έναν άλλο κόσμο που υπάρχει δίπλα σας και είναι εφικτός. Να γνωριστούμε, να συζητήσουμε για πράγματα που αφορούν στην καθημερινότητά μας, να μάθουμε από τα εργαστήρια και τα σεμινάριά, να προβληματιστούμε γόνιμα από τις ομιλίες που θα δώσουν άνθρωποι που είναι ενεργοί σε οικολογικές και κοινωνικές διεργασίες. Και φυσικά να διασκεδάσουμε  χορεύοντας όλοι μαζί στους ρυθμούς της ζωής και των ωραίων μουσικών συναυλιών! Όσο για τα παιδιά σας, μη διστάσετε να τα φέρετε μαζί σας διότι θα εκτυλιχθούν πολλές και όμορφες παιδικές δραστηριότητες για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά.

Για να συνεισφέρετε στην προσπάθεια μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος της Γιορτής, να φέρετε μαζί σας τις δικές σας επαναχρησιμοποιημένες τσάντες παντός τύπου καθώς και τα δικά σας ποτήρια για το νερό, τους χυμούς ή τα ποτά που θα σας προσφέρονται. Για όσους δεν μπορούν, θα υπάρχει η δυνατότητα διάθεσης τσαντών αντοχής καθώς και γυάλινων και κεραμικών ποτηριών.

⇒ Δείτε οδηγίες για την πρόσβαση στο Πάρκο Τρίτση,  από τη  σελίδα της Ορνιθολογικής

Εκδήλωση: Γνωρίζοντας το σπόρο #2

Την Πέμπτη, 25/1/2018

(Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο «Σπόροι στην πόλη»)

Με αμείωτο κέφι και πολλή χαρά σας προσκαλούμε στην δεύτερη, για τον φετινό χειμώνα, εκδήλωση του Δικτύου Σποροφύλαξης Αττικής, που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 25/1/2018, ώρα 19:30 στο Συνεργατικό Καφενείο της Ακαδημίας Πλάτωνος.
Διεύθυνση: Μοναστηρίου 140 και Τηλεφάνους, τηλ:2112217260

Θα προβληθούν: το ντοκιμαντέρ «Seed Act. Mέρος Α΄: Γνωριμία με τον σπόρο» (20 λεπτά) και η ταινία μικρού μήκους «Εκεί που έπεσε ο σπόρος» (8 λεπτά).
Θα ακολουθήσει συζήτηση.

Λίγα λόγια για τις προβολές:
Το ντοκιμαντέρ SEED ACT δείχνει με ποιους τρόπους, άνθρωποι και οργανώσεις, δρουν για την ελευθερία των σπόρων και την προστασία της ζωής, της βιοποικιλότητας και της παραγωγής παραδοσιακών σπόρων. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που, όλο και περισσότερο, ρυθμίζεται και ασφυκτιά από νομοθεσίες που περιορίζουν αυτό που ήταν πάντα γενεσιουργό δικαίωμα της ανθρωπότητας: να σπέρνει, να καλλιεργεί, να συγκομίζει, να καταναλώνει και να ανταλλάσει σπόρους. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη παραγωγή της ομάδας Liquen Collective (Πορτογαλία) σε σκηνοθεσία της Sara Baga. Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από έξι ενότητες και στην εκδήλωση θα προβληθεί η πρώτη από αυτές.

Η ταινία «Εκεί που έπεσε ο σπόρος», σε στυλ παλιού, βωβού, ασπρόμαυρου κινηματογράφου, δημιουργήθηκε από την Γ΄ τάξη του 4ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Αλικαρνασσού Ηρακλείου Κρήτης ως απάντηση στις ερωτήσεις: Άραγε τι εννοούμε όταν λέμε «γεωργική παραγωγή»; Ποιοι είναι οι παραδοσιακοί σπόροι; Τι είναι οι μεταλλαγμένοι σπόροι; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η παραγωγή; Τι σημαίνει για μια επιχείρηση ή ένα άνθρωπο η έκφραση «παίρνω δάνειο»; Τι σημαίνει πληρώνω τόκους στην τράπεζα; Πώς κερδίζουν δηλαδή οι τράπεζες; Πώς πτωχεύει μια επιχείρηση ή ένα νοικοκυριό; Τι σημαίνει εγκατάλειψη της παραγωγικής γης; Και πώς μπορούμε να κάνουμε τον τόπο μας και τη χώρα μας ακόμη πιο παραγωγικούς;

Δίκτυο Σποροφύλαξης Αττικής:
Email: sporoistinpoli_info@protonmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/sporofylaki/

Εκδήλωση: Γνωρίζοντας τον σπόρο, Παρασκευή 1/12/17

Με πολλή χαρά, αναδημοσιεύουμε την ανάρτηση του Δικτύου Σποροφύλαξης Αττικής, στο οποίο συμμετέχουμε και οι Δρυάδες για την παρακάτω εκδήλωση:

Με πολύ κέφι και χαρά σας προσκαλούμε στην πρώτη, για τον φετινό χειμώνα, εκδήλωση του Δικτύου Σποροφύλαξης Αττικής, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 1/12/2017, ώρα 20.00 στο Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα (Άλσος Αγίας Τριάδας – Λαμπηδόνα).

Θα προβληθούν σε 1^η πανελλήνια προβολή το ντοκιμαντέρ «Seed Act. Mέρος Α΄: Γνωριμία με τον σπόρο» (20 λεπτά) και η ταινία μικρού μήκους «Εκεί που έπεσε ο σπόρος» (8 λεπτά).

Θα ακολουθήσει συζήτηση, μοίρασμα σπόρων και μουσικό γλέντι με τη Λ.Ο.ΛΑ. (Λαϊκή Ορχήστρα Λαμπηδόνας). Φέρνουμε το φαγητό μας και διασκεδάζουμε παρέα!

Λίγα λόγια για τις προβολές:

Το ντοκιμαντέρ SEED ACT δείχνει με ποιους τρόπους, άνθρωποι και οργανώσεις, δρουν για την ελευθερία των σπόρων και την προστασία της ζωής, της βιοποικιλότητας και της παραγωγής παραδοσιακών σπόρων. Κι όλα αυτά σε έναν κόσμο που, όλο και περισσότερο, ρυθμίζεται και ασφυκτιά από νομοθεσίες που περιορίζουν αυτό που ήταν πάντα γενεσιουργό δικαίωμα της ανθρωπότητας: να σπέρνει, να καλλιεργεί, να συγκομίζει, να καταναλώνει και να ανταλλάσει σπόρους. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη παραγωγή της ομάδας Liquen Collective (Πορτογαλία) σε σκηνοθεσία της Sara Baga. Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από έξι ενότητες και στην εκδήλωση θα προβληθεί η πρώτη από αυτές.

Η ταινία «Εκεί που έπεσε ο σπόρος», σε στυλ παλιού, βωβού, ασπρόμαυρου κινηματογράφου, δημιουργήθηκε από την Γ΄ τάξη του 4^ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Αλικαρνασσού Ηρακλείου Κρήτης ως απάντηση στις ερωτήσεις: Άραγε τι εννοούμε όταν λέμε «γεωργική παραγωγή»; Ποιοι είναι οι παραδοσιακοί σπόροι; Τι είναι οι μεταλλαγμένοι σπόροι; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η παραγωγή; Τι σημαίνει για μια επιχείρηση ή ένα άνθρωπο η έκφραση «παίρνω δάνειο»; Τι σημαίνει πληρώνω τόκους στην τράπεζα; Πώς κερδίζουν δηλαδή οι τράπεζες; Πώς πτωχεύει μια επιχείρηση ή ένα νοικοκυριό; Τι σημαίνει εγκατάλειψη της παραγωγικής γης; Και πώς μπορούμε να κάνουμε τον τόπο μας και τη χώρα μας ακόμη πιο παραγωγικούς;

Δίκτυο Σποροφύλαξης Αττικής: https://sporoistinpoli.wordpress.com
Email: sporoistinpoli_info@protonmail.com
Facebook: Σπόροι στην πόλη
Facebook event: Γνωρίζοντας τον Σπόρο

Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα: http://politistikokentrovirona.blogspot.gr/
Χάρτης: http://bit.ly/2mRo7G2
Οδηγίες πρόσβασης: http://bit.ly/2zmDewR

Βάσως Κανελλοπούλου – Πελίτι : Η πολιτική και κοινωνική σημασία του σπόρου

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Πελίτι:

Η Παρέμβαση του Πελίτι στο 4ο Πανευρωπαϊκό  Συνέδριο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, UniverSSE 2017, στην Αθήνα. (https://universse2017.org)

Γεωπονικό πανεπιστήμιο Αθηνών, Σάββατο 10/6/2017, 18.45-21.00

Πάνελ: Το Πρόταγμα της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης ως απάντηση στην καταστροφή του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών

Ομιλία: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ

Βάσω Κανελλοπούλου εκ μέρους του Πελίτι

Σήμερα στον αποκαλούμενο αναπτυγμένο κόσμο οι περισσότεροι αγρότες δεν κρατάνε σπόρο για να τον σπείρουν την επόμενη χρονιά, τον παράγει για αυτούς κάποια  πολυεθνική από την οποία είναι υποχρεωμένοι να τον ξανα-αγοράσουν  κάθε  χρόνο.

Στη διεθνή αγορά υπάρχει σχεδόν μονοπώλιο και συγκεντρωτικός έλεγχος του σπόρου, καθώς   δέκα μόνον εταιρίες καλύπτουν το 75%  της παγκόσμιας αγοράς σπόρων.  Ειδικότερα στην Ευρώπη,   το 95%  της αγοράς σπόρων για κηπευτικά καλύπτεται από  5 εταιρίες  και στην περίπτωση του καλαμποκιού, το  74% της αγοράς σπόρων καλύπτεται  επίσης από 5 εταιρίες.  Ως αποτέλεσμα από το 2000 έως το 2009 οι τιμές σπόρων στην Ευρώπη  αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 30%. 

Έτσι η σημερινή κατάσταση χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη συγκέντρωση  διατροφικής εξουσίας.   Το φαινόμενο  έχει σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις.  Οι εταιρίες αυτές έχουν  μετατραπεί σε  παντοδύναμα λόμπυ και επηρεάζουν καθοριστικά  τη θέσπιση της διεθνούς νομοθεσίας για την εμπορία των σπόρων η οποία αφαιρεί από  τον αγρότη τη δημιουργικότητά του και τον μετατρέπει σε απλό καταναλωτή περιορισμένων επιλογών.

Αρχικά, οι διαδικασίες  που έχουν σχέση με το σπόρο ήταν αποκλειστικό προνόμιο των αγροτών, έτσι ο έλεγχος ήταν αποκεντρωμένος. Δυστυχώς σήμερα   οι περισσότερες από αυτές τις διαδικασίες έχουν μεταβιβαστεί στα χέρια μιας χούφτας πολυεθνικών.Τα  ονόματα είναι γνωστά: Monsanto , Syngenta,  Bayer, Limagrain, ChemChina κλπ.  Υπάρχουν πολλοί πολίτες που  πιστεύουν ότι αυτές οι εταιρίες ασχολούνται μόνο με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Αυτό είναι λάθος διότι αντίθετα,ασχολούνται και με τους συμβατικούς  σπόρους έχοντας, όπως αναφέρθηκε, μια τεράστια διείσδυση στην παγκόσμια αγορά.

Καμία από αυτές τις πολυεθνικές  που ελέγχουν σήμερα το σπόρο, δεν ξεκίνησε ως εταιρία σπόρων. Όλες έχουν άμεση σχέση με χημικές η φαρμακευτικές ουσίες. Η κύρια και αρχική παραγωγή τους ήταν πάντα αυτές οι ουσίες. Μπήκαν όμως σταδιακά και στο χώρο των σπόρων, με συνεχείς εξαγορές  μικρών εταιριών που είχαν δημιουργήσει γεωπόνοι, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορούν να πωλούν και τα χημικά τους.

Με ποιους μηχανισμούς  κατάφεραν να ελέγχουν σήμερα τον σπόρο οι πολυεθνικές;

Κυρίως με το μονοπώλιο της δημιουργίας νέων φυτικών ποικιλιών  που στην επίσημη ορολογία  αποκαλείται βελτίωση φυτικών  ποικιλιών. Ως ζωντανός οργανισμός, ο σπόρος εξελίσσεται ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος  και την επίδραση των ανθρώπων. Από τότε που υπάρχει η γεωργία οι αγρότες βελτίωναν συνεχώς τον διατροφικό σπόρο μέσω παρατήρησης, επιλογής και διασταύρωσης. Οι νέες ποικιλίες που δημιουργούσαν  γίνονταν σταδιακά ελεύθερες για όλους. Πρόκειται για ποικιλίες «ανοικτής πηγής». Είναι αυτές που κληρονομήσαμε και σήμερα τους αποδίδονται διάφορα ονόματα όπως  τοπικές ποικιλίες, επειδή είναι τοπικά προσαρμοσμένες,  ή παραδοσιακές ή αβελτίωτες ή διατηρητέες ή ετερογενές φυτικό υλικό.

Οι αγρότες σήμερα, πέρα από το  ότι  δεν κρατούν τον σπόρο για σπορά, δεν τον βελτιώνουν πλέον οι ίδιοι, τον βελτιώνει η πολυεθνική και στη συνέχεια του βάζει νομική προστασία για να τον ελέγχει.  Στις νέες αυτές ποικιλίες ή στα υβρίδια (τύπου F1) μπαίνουν πνευματικά δικαιώματα ή πατέντες. Οι εμπορικοί σπόροι των εταιριών  που πωλούνται στην αγορά που αποκαλούνται «βελτιωμένοι» και  καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα όπως η μουσική, ο κινηματογράφος και οι τεχνολογικές ανακαλύψεις.  Αν αγοράσεις και  φυτεύσεις μια φορά τον σπόρο έχεις δικαίωμα να συγκομίσεις τον καρπό αλλά δεν έχεις δικαίωμα να συγκομίσεις τον σπόρο για επανα-φύτευση. Μόνον να τον φας μπορείς, αν τρώγεται και αν ταυτίζεται με τον καρπό, όπως πχ. στην περίπτωση των φασολιών.

Αυτό που έχει μεγάλη πολιτική σημασία είναι ότι στη δημιουργία μιας νέας ποικιλίας ο βελτιωτής  εφαρμόζει  κάποια κριτήρια που έχει ο ίδιος διαλέξει. Οι  Εταιρίες  έχουν διαφορετικά κριτήρια από  εκείνα που είχαν οι αγρότες τότε που βελτίωναν τις ποικιλίες.  Τις εταιρίες  τις ενδιαφέρει να πωλείται η κύρια παραγωγή τους δηλαδή οι χημικές και φαρμακευτικές τους ουσίες επομένως οι νέες ποικιλίες και τα υβρίδια που δημιουργούν, είναι μεν παραγωγικά αλλά με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείς τα χημικά τους και ότι υιοθετείς την εντατική χημική γεωργία ρυπαίνοντας ασύστολα το περιβάλλον.

Επομένως μέσω της νομικής προστασίας των βελτιωτών και της ντε φάκτο απαγόρευσης στον αγρότη να συνεχίσει να είναι βελτιωτής, στη  γεωργία πλέον  εφαρμόζονται τα κριτήρια των αγροχημικών εταιριών  και έτσι συνεχίζει να μεγαλώνει  η ήδη τεράστια αγορά για τα προϊόντα τους. Δίνοντας οι εταιρικοί βελτιωτές μεγάλη σημασία σε εμπορικά χαρακτηριστικά όπως η παραγωγικότητα και η συμβατότητα με τα αγροχημικά συχνά ξεχνούν ακόμα και τη θρεπτική αξία του φυτού. Σύμφωνα με πολλές βιβλιογραφικές αναφορές πχ. στην περίπτωση των λαχανικών οι βελτιωμένοι σπόροι δείχνουν να έχουν καρπό με μειωμένη θρεπτική αξία ή, με θρεπτική αξία που έχει χαθεί, σε σχέση με τις τοπικές ποικιλίες.

Συμπεραίνουμε ότι στην αγορά σήμερα υπάρχει μονοπωλιακή διατροφική εξουσία βασισμένη στους αποκαλούμενους  σπόρους του εμπορίου. Θα αναρωτηθείτε γιατί υπάρχει αυτή η συγκέντρωση εμπορικής δύναμης αφού, βρε παιδί μου, εκτός από τους εμπορικούς υπάρχουν και οι άλλοι σπόροι, εκείνοι των αγροτών που είναι ελεύθεροι δικαιωμάτων. Γιατί δεν υπάρχει μια παράλληλη αγορά βασισμένη σε αυτούς τους νομικά ελεύθερους σπόρους . Μια αγορά που να ταιριάζει στους μικρούς αγρότες που δεν έχουν συνήθως τη δυνατότητα για επένδυση σε ακριβές αγροτικές εισροές όπως είναι οι εμπορικοί σπόροι, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα. Αυτή η αγορά δεν υπάρχει, διότι οι σπόροι αυτοί που κληρονομήσαμε από τους αγρότες, ενώ  είναι ελεύθεροι από πνευματικά δικαιώματα και πατέντες, η εμπορική τους κυκλοφορία περιορίζεται από άλλη νομοθεσία στην Ευρώπη, και συγκεκριμένα εκείνη που αναφέρεται την εμπορία των σπόρων.

Η νομοθεσία αυτή βασίζεται στις διαφορές μεταξύ των σπόρων των εταιριών, που όπως είπαμε αποκαλούνται βελτιωμένοι και των τοπικών ποικιλιών, που αποκαλούνται, δυστυχώς, αβελτίωτοι.  Οι βελτιωμένοι, έχουν συνήθως  στενή γενετική βάση και γι αυτό οι καρποί τους είναι συνήθως ομοιόμορφοι και σταθεροί ενώ οι αβελτίωτοι  σπόροι των αγροτών έχουν ευρεία γενετική βάση  και οι καρποί τους δεν είναι απαραίτητα ομοιόμορφοι, ομοιογενείς και σταθεροί. Από άποψη επισιτιστικής ασφάλειας, σε εποχή κλιματικής αλλαγής, αυτό είναι σημαντικό προσόν διότι οι σπόροι των αγροτών με την ευρεία γενετική βάση έχουν τη δυνατότητα σταδιακής προσαρμογής  σε νέα κλιματικά δεδομένα, π.χ. στην ξηρασία, ενώ οι βελτιωμένοι, δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Η νομοθεσία λοιπόν τιμωρεί αυτό το προσόν και με πρόσχημα την  έλλειψη ομοιομορφίας  δεν επιτρέπει την εγγραφή των αβελτίωτων ποικιλιών στον επίσημο κατάλογο ο οποίος αποτελεί   προϋπόθεση για την εμπορική κυκλοφορία.

Λόγω των διαμαρτυριών για τη συνεχιζόμενη απώλεια αυτών των πολύτιμων σπόρων  που χάνονται όταν πια δεν καλλιεργούνται, δημιουργήθηκε στην Ευρώπη ένας δεύτερος κατάλογος, ειδικά για τους αποκαλούμενους διατηρητέους σπόρους, με πιο χαλαρά κριτήρια ομοιομορφίας αλλά με πολύ αυστηρούς γεωγραφικούς και ποσοτικούς περιορισμούς για την πώληση του σπόρου. Περιορισμούς που  ουσιαστικά  καθιστούν  τον κατάλογο εντελώς άχρηστο. Στην Ελλάδα ουδεμία ποικιλία έχει γραφτεί μέχρι σήμερα  και στην Ευρώπη έχουν καταχωρηθεί πολύ λίγες.   Εν τω μεταξύ ο ΟΗΕ μας προειδοποιεί ότι το 75% της αγροτικής βιοποικιλότητας δηλαδή των τοπικά προσαρμοσμένων σπόρων έχει ήδη  χαθεί αλλά τίποτα πρακτικό δεν βλέπουμε να γίνεται.

Ειδικότερα,  όπως  συζητήθηκε πρόσφατα στις επιτροπές του Ευρ. Κοινοβουλίου και της Κομισιόν, «η τρέχουσα προσφορά σπόρων στην αγορά, δεν είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένη στις ανάγκες της βιολογικής γεωργίας και της αγρο-οικολογίας. Πράγματι, το σύστημα του επίσημου καταλόγου απαιτεί στο γενετικό επίπεδο οι ποικιλίες να αποτελούνται από πολύ ομοιογενή φυτά. Αυτό το επίπεδο της ομοιογένειας είναι η εγγύηση για μια τυποποιημένη παραγωγή» που διευκολύνει τον εταιρικό έλεγχο και την παγκοσμιοποιημένη γεωργία. Οι εισηγητές είπαν  ότι «αυτό το επίπεδο της ομοιογένειας καθιστά τα φυτά ευάλωτα σε πολλά είδη παρασίτων και παθογόνων. Η  συμβατική γεωργία μπορεί να αντιμετωπίσει αυτά τα παράσιτα και παθογόνα με την αγρο-χημεία, κάτι πολύ πιο δύσκολο για την βιολογική γεωργία και την αγρο-οικολογία. Η παραγωγικότητά της μειώνεται πολύ, λόγω του ευάλωτου χαρακτήρα των ποικιλιών των εγγεγραμμένων  στον κατάλογο». 

Επίσης οι εισηγητές είπαν ότι «οι βιολογικοί παραγωγοί, ειδικά όσοι είναι ενταγμένοι στην τοπική αγορά, δεν έχουν ανάγκη από αυτό το επίπεδο ομοιογένειας. Αντίθετα οι καταναλωτές τους, ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο να βρίσκουν ποικίλη προσφορά κηπευτικών και δημητριακών, κάτι που στην πραγματικότητα το εμποδίζει η νομοθεσία για την εμπορία των σπόρων.  Πράγματι, ο επίσημος κατάλογος έχει σπρώξει προς την παρανομία χιλιάδες παραδοσιακούς σπόρους λόγω του ότι δεν εμφανίζουν επαρκές επίπεδο ομοιογένειας…»

«… η  βιολογική γεωργία χρησιμοποιεί επί του παρόντος ποικιλίες που έχουν δημιουργηθεί για τις ειδικές ανάγκες και τις τεχνικές προϋποθέσεις της συμβατικής γεωργίας. Στη συνέχεια, όταν οι σπόροι αυτών των ποικιλιών πολλαπλασιάζονται με βιολογική διαχείριση κατά τη διάρκεια μόνο μίας γενιάς, μετατρέπονται  υποτίθεται σε βιολογικούς…
Επομένως η γενετική σύσταση των φυτών δεν είναι προσαρμοσμένη στις συνθήκες βιολογικής γεωργίας και ως αποτέλεσμα οι αποδόσεις είναι κατά μέσο όρο 50% χαμηλότερες στα βιολογικά αγροκτήματα από ότι στα συμβατικά. Παρόλα αυτά, θεμελιακά ερευνητικά προγράμματα που διεξάγονται κυρίως από δημόσιους φορείς σε διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, έχουν αποδείξει ότι τα βιολογικώς καλλιεργούμενα φυτά μπορούν να έχουν σχεδόν την ίδια παραγωγικότητα με τα συμβατικά, εάν η ποικιλία δημιουργηθεί με αυτό τον στόχο».
Γι αυτό στις επιτροπές του Ευρ. Κοινοβουλίου της Κομισιόν και των κρατών μελών, συζητιέται  αυτήν την περίοδο πώς να ενταχθούν επιτέλους στη νομοθεσία της εμπορίας και οι αβελτίωτες ποικιλίες που τις αποκαλούν ετερογενές φυτικό υλικό καθώς και οι νέες βελτιωμένες ποικιλίες που θα δημιουργηθούν ειδικά για τη βιολογική γεωργία και θα έχουν ευρύτερη γενετική βάση ώστε να είναι περισσότερο ανθεκτικές, δηλαδή  να είναι κοντύτερα  στις αποκαλούμενες αβελτίωτες.

Κάθε κοινωνία χρειάζεται επισιτιστική ασφάλεια, μας την προσφέρουν σήμερα οι σπόροι που βρίσκονται στην αγορά; Όχι, γιατί είναι σπόροι χωρίς ιδιαίτερη ικανότητα εξέλιξης  και με λίγα γονίδια.

Μπορεί σήμερα η κοινωνία να διαλέξει τι είδους γεωργία επιθυμεί; Όχι, γιατί οι εμπορικοί σπόροι, οι μόνοι που βρίσκεις στην αγορά  είναι φτιαγμένοι για την εντατική χημική γεωργία. Αυτό συνεπάγεται υποβάθμιση του εδάφους, εξόντωση ωφέλιμων μικροοργανισμών, έλλειψη απορρόφησης του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, που θα ήταν μια λύση για το κλιματικό πρόβλημα.

Τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον; Σημαίνει ότι μας υποχρεώνουν να μολύνουμε το έδαφος τον αέρα και τα νερά, αλλιώς δεν θα έχουμε να φάμε.

Τι σημαίνει αυτό για τις τοπικές κοινωνίες;  Εκτός από την έντονη τοπική  ρύπανση και τη νοσηρότητα που προκύπτει, σημαίνει απώλεια της τοπικής βιοποικιλότητας δηλαδή των τοπικά προσαρμοσμένων σπόρων καθώς τους αντικαθιστούν  με ομοιόμορφους παγκοσμιοποιημένους σπόρους. Σημαίνει επίσης απάλειψη της διαφορετικότητας στο διατροφικό πεδίο.

Η μάχη ενάντια στην ρύπανση και στην κλιματική αλλαγή, η μάχη ενάντια στους διατροφικούς Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς  που μας μετατρέπουν σε πειραματόζωα, η μάχη για τη στήριξη των μικρών αγροτών και αυτή για τον έλεγχο της διατροφής μας, προϋποθέτουν  επιτέλους την απελευθέρωση των τοπικών «αβελτίωτων» ποικιλιών ώστε ο σπόρος τους να πωλείται παντού και όχι μόνο στο χώρο που αρχικά προσαρμόσθηκε και δημιούργησε την ντόπια ποικιλία. Αυτό θα επιτρέψει την εξέλιξη και την σταδιακή προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα, θα στηρίξει τον μικρής κλίμακας αγρότη που απευθύνεται στην τοπική αγορά και θα δώσει ένα νέο οικονομικό κίνητρο στην τοπική κοινωνία. Ο τοπικός σπόρος  είναι ταυτόχρονα και διεθνής.   Ας μην ξεχνάμε ότι η τοπική ανάπτυξη δεν συνεπάγεται αποκλεισμούς, αλλά υποστηρίζει τις τοπικές κοινωνίες να διαφεντεύουν τους πόρους τους και όχι να παίρνουν μη αντιστρέψιμες εντολές  από τις συγκεντρωτικές εξουσίες της παγκοσμιοποίησης όπως γίντεται σήμερα στο θέμα των σπόρων. Τέλος, ας μην μπερδεύουμε την καθαρότητα μιας τοπικής ποικιλίας η οποία πρέπει και μπορεί να διατηρείται, με το ταξίδι του σπόρου ώστε να προσαρμόζεται και σε άλλες περιοχές.

Αν σήμερα η κοινωνία αποφασίσει να επιλέξει άλλο μοντέλο γεωργίας σε σχέση με αυτό που επικρατεί,  δεν μπορεί να το κάνει χωρίς  προηγουμένως να αλλάξει την σημερινή κατάσταση με τους σπόρους. Π.χ. δεν μπορεί να επεκτείνει παντού, μια πιο φιλική προς το περιβάλλον γεωργία ή π.χ. δεν μπορεί να υποστηρίξει τον μικρής κλίμακας  αγρότη ο οποίος  απευθύνεται στην τοπική αγορά. Είμαστε  εγκλωβισμένοι στη ρυπογόνα  εντατική παγκοσμιοποιημένη  χημική γεωργία με όλη την ρύπανση και όλη  τη νοσηρότητα που αυτό συνεπάγεται.  Ο έλεγχος της  τροφής μας έχει φύγει από τα χέρια μας  επειδή έφυγε από τα χέρια μας ο έλεγχος  του σπόρου. Η αλλαγή της  σχέσης μας με τους σπόρους αποτελεί προϋπόθεση για τη δυνατότητα εκτεταμένης εφαρμογής  μιας πιο φιλικής  προς τις τοπικές  κοινωνίες και το περιβάλλον, γεωργίας,

Είναι αυτονόητο αλλά πρέπει να το υπενθυμίσουμε

• Όποιος ελέγχει τον σπόρο ελέγχει και τη διατροφή μας
• Ούτε λαχανικά, ούτε ζυμαρικά, ούτε όσπρια, ούτε αυγά, γάλα, τυρί, κρέας, μπορούμε να  έχουμε, αν δεν έχουμε τον σπόρο
• Στην ευρύτερη κοινωνία δεν έχει περάσει αυτή η συνειδητοποίηση
• Όποιος ελέγχει τη διατροφή μας, έχει τεράστια πολιτική  δύναμη
• Μπορεί να μας εκβιάσει και στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο
• Στην εποχή μας, ο εκβιασμός στο παρασκήνιο εκτελείται από τα λόμπυ
• Τα σημερινά λόμπυ έχουν δημιουργήσει για τους σπόρους μια νομοθεσία-τέρας

Ας την αλλάξουμε πριν να είναι αργά.

Χρειαζόμαστε σπόρους «Ανοικτής Πηγής», ώστε ο έλεγχος της διατροφής μας να αποκεντρωθεί ξανά, στο πλαίσιο των τοπικών κοινοτήτων. Η βελτίωση ποικιλιών πρέπει να γίνεται όχι μόνο από εταιρίες αλλά και από καλλιεργητές, επίσης από ομάδες αγροτών σε συνεργασία με πανεπιστήμια. Το τελευταίο αποκαλείται «συμμετοχική βελτίωση» και δειλά δειλά επανεμφανίζεται στην Ευρώπη ως επιτυχημένο μοντέλο διαχείρισης των διατροφικών γενετικών πόρων. Ως στόχο έχει ποικιλίες «Ανοικτής Πηγής» και αποτελεί χώρο στον οποίο έχουμε απόλυτη ανάγκη την ενεργοποίηση συλλογικών δομών κοινωνικής οικονομίας.

Βάσω Κανελλοπούλου
Για το Πελίτι, Ιούνιος 2017

Τακτική συνάντηση Δρυάδων για τον Φλεβάρη

Αγαπητές Δρυάδες, καλό μήνα με υγεία, χαρά και σπόρια πολλά!

H τακτική συνάντηση του Φλεβάρη, θα γίνει την Τρίτη 7/2, στις 18:00, όπως πάντα στο Συνεργατικό Καφενείο της Ακαδημίας Πλάτωνος.

Διεύθυνση: Μοναστηρίου 140 και Τηλεφάνους, τηλ:2112217260 

(για χάρτη, δείτε: http://www.european-village.org/contact.asp

—

Ο φετινός δύσκολος χειμώνας δεν μας έχει εγκαταλείψει ακόμα, αλλά όσο κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει 🙂 , οπότε στην συνάντηση αυτή θα κάνουμε το πρώτο φετινό μας σπορείο με ντομάτα, πιπεριά και μελιτζάνα!

Κι όπως κάθε φορά, θα ανταλλάξουμε απόψεις για θέματα παραδοσιακών σπόρων και καλλιέργειας και ότι άλλο μας απασχολεί σχετικά με αυτά τα θέματα.

—

Σας περιμένουμε με χαρά!

—

Οι αγρότες της Τανζανίας αντιμετωπίζουν βαριές ποινές φυλάκισης αν συνεχίσουν την παραδοσιακή ανταλλαγή των σπόρων τους!

Οι σπόροι της Αφρικής και οι παραδοσιακοί τρόποι ανταλλαγής τους, στο στόχαστρο των μεγάλων αγρο-βιομηχανιών, με όχημα και πρόφαση την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας!  Μετάφραση από το http://www.mo.be/en/analysis/tanzanian-farmers-are-facing-heavy-prison-sentences-if-they-continue-their-traditional-seed

Σε αντάλλαγμα «αναπτυξιακής» βοήθειας, η Τανζανία καλείται να δώσει στις Δυτικές –πολυεθνικές- αγροβιομηχανίες πλήρη ελευθερία και προστασία των πατενταρισμένων σπόρων τους. «Ογδόντα τοις εκατό των σπόρων στη χώρα σήμερα, μοιράζονται ή πωλούνται σε ένα άτυπο σύστημα μεταξύ συγγενών, γειτόνων, και φίλων. Ο νέος νόμος ποινικοποιεί αυτή την πρακτική στην Τανζανία, λέει ο Michael Farrelly της TOAM, (κίνημα για τη βιολογική γεωργία στην Τανζανία)

«Στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας, αν αγοράσετε σπόρους από την Syngenta ή τη Monsanto, αυτές διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας πάνω τους. Εάν αποθηκεύσετε τους σπόρους από την πρώτη σας συγκομιδή, μπορείτε να τους χρησιμοποιήσετε μόνο σε δικό σας κομμάτι γης και μόνο για μη εμπορικούς σκοπούς. Δεν θα σας επιτρέπεται να τους μοιραστείτε με τους γείτονες ή τους συγγενείς σας ή με ανθρώπους από γειτονικό χωριό και οπωσδήποτε δεν θα μπορείτε να τους πουλήσετε. Αλλά όμως, αυτός ο τρόπος ανταλλαγής αποτελεί το θεμέλιο του συστήματος σπόρων στην Αφρική », λέει ο Michael Farrelly.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, οι Τανζανοί αγρότες κινδυνεύουν με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 12 ετών ή πρόστιμο ύψους άνω των € 205.300, ή και τα δύο, αν πωλούν σπόρους που δεν έχουν πιστοποιηθεί.
«Αυτό είναι ένα ποσό που ένας αγρότης δεν μπορεί καν να το φανταστεί. Ο μέσος μισθός είναι λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα », λέει η Janet Maro, επικεφαλής της Sustainable Agriculture Tanzania (SAT, Αειφόρος Γεωργία στην Τανζανία).

Υπό την πίεση της G8
Η Τανζανία πρέπει να εφαρμόσει τη νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τους σπόρους, ως προϋπόθεση για τη λήψη αναπτυξιακής βοήθειας μέσω της Νέας Συμμαχίας για την Ασφάλεια των Τροφίμων και της Διατροφής (NAFSN). Η NAFSN ξεκίνησε το 2012 από την G8 με στόχο να βοηθήσει 50 εκατομμύρια ανθρώπους που υποφέρουν από τη φτώχεια και την πείνα, σε δέκα αφρικανικές χώρες-εταίρους μέσω μιας σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Η πρωτοβουλία έχει την υποστήριξη της ΕΕ, των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασίλειου, της Παγκόσμιας Τράπεζα και του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates.
Οι εταιρείες που επενδύουν στην NAFSN -υποτίθεται ότι- στα σχέδιά τους θα λάμβαναν υπόψη τους αγρότες μικρής κλίμακας και τις γυναίκες, αλλά αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει. Ως αποτέλεσμα, η NAFSN δέχεται πολλές επικρίσεις από μη κυβερνητικές οργανώσεις και κινήματα της κοινωνίας των πολιτών. Ακόμη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε μια πολύ επικριτική έκθεση το Μάιο του τρέχοντος έτους για να παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση.

Με τις αλλαγές στη νομοθεσία, η Τανζανία έγινε η πρώτη από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες που θα ενταχθούν στην σύμβαση UPOV 91. Όλες οι χώρες που είναι μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τους σπόρους στη νομοθεσία τους, αλλά οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες εξαιρούνται από την αναγνώριση κάθε μορφής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μέχρι το 2021.

«Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι πενήντα εκατομμύρια άνθρωποι που η ‘Νέα Συμμαχία για την Ασφάλεια των Τροφίμων και της Διατροφής’ θέλει να βοηθήσει να ξεφύγουν από τη φτώχεια και την πείνα, θα πρέπει να αγοράζουν κάθε χρόνο σπόρους από τις εταιρείες που βρίσκονται πίσω από τη G8», λέει ο Michael Farrelly.

«Ως εκ τούτου, το υπάρχον σύστημα σπόρων των αγροτών θα καταρρεύσει, επειδή δεν θα μπορούν να πουλήσουν τους δικούς τους σπόρους», σύμφωνα με την Janet Maro. «Οι πολυεθνικές θα πουλάνε στη χώρα μας σπόρους και όλοι οι αγρότες θα πρέπει να αγοράζουν από αυτές. Αυτό σημαίνει ότι θα χάσουμε τη βιοποικιλότητα, επειδή οι εταιρείες δεν πρόκειται να επενδύσουν σε έρευνα και να πάρουν πατέντες για όλους τους σπόρους που χρειαζόμαστε. Τελικά, θα καταλήξουμε με λιγότερα είδη σπόρων.»
«Έχω σπόρους της οικογένειάς μου, γιατί τους χρησιμοποιούσε η προγιαγιά μου. Τους έδωσε στη γιαγιά μου, που τους έδωσε στη μητέρα μου και η μητέρα μου στη συνέχεια τους έδωσε σε μένα. Τους έχω φυτέψει εδώ, στον πρότυπο αυτό κήπο στην Morogoro και γι ‘αυτό, τώρα φύονται εδώ πολύ σπάνια φυτά», λέει η Janet Maro. «Οι ντόπιοι αγρότες δυσκολεύονται να κατανοήσουν την ιδέα ότι μπορείτε να υπάρχει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και ιδιοκτησία πάνω σ’ έναν σπόρο. Οι σπόροι πρέπει απλώς να είναι κάτι εύκολα διαθέσιμο», λέει η Janet Maro.

Εκχώρηση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας έναντι επενδύσεων
«Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας διασφαλίζουν ότι οι αγρότες θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στην τεχνολογία», ισχυρίζεται ο Kinyua M’Mbijjewe, επικεφαλής Εταιρικών Υποθέσεων στην Αφρική για την Syngenta. Η Syngenta είναι μια ελβετική εταιρεία που παράγει σπόρους και αγροχημικά και ένας από τους δύο μεγαλύτερους παίκτες του ιδιωτικού τομέα στην NAFSN.

«Μια εταιρεία που θέλει να επενδύσει θέλει να είναι σίγουρη ότι η τεχνολογία της είναι προστατευμένη. Οι Αφρικανοί αγρότες μοιράζονται, ανταλλάσσουν και πουλάνε τους σπόρους τους, αυτό αποτελεί μια μορφή παράδοσης. Για τους αγρότες που θέλουν να συνεχίσουν να το πράττουν, είναι σημαντικό ότι έχουν αυτή την επιλογή.» Ο Kinyua M’Mbijjewe ισχυρίζεται ότι δεν είναι ενήμερος πως η νέα νομοθεσία της Τανζανίας δεν επιτρέπει πλέον αυτή την ελευθερία της επιλογής. Αυτό είναι παράξενο, δεδομένου ότι η Syngenta είναι μία από τις εταιρείες που συμμετέχουν στην ηγεσία του Συμβουλίου της NAFSN, πράγμα που σημαίνει ότι διαπραγματεύονται απευθείας με τους εταίρους για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη νομοθεσία, σε αντάλλαγμα για τη χορήγηση ενίσχυσης.
Παρ ‘όλα αυτά, σύμφωνα με την κυβέρνηση της Τανζανίας, η νομοθεσία ουδέποτε είχε την πρόθεση να επιβάλει κυρώσεις στους μικροκαλλιεργητές, μόνο να προστατέψει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας τους – αν βέβαια μπορούσαν να πατεντάρουν τους σπόρους τους.

Αλλά ποιος πρόκειται να πουλήσει μη πιστοποιημένους σπόρους; Οι μικροκαλλιεργητές δεν έχουν τα μέσα για να πάρουν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τους σπόρους τους», λέει η Janet Maro.
«Η κυβέρνηση εργάζεται για την αναθεώρηση της νομοθεσίας σπόρων. Ελπίζουμε ότι θα προστεθεί μια εξαίρεση για τους αγρότες μικρής κλίμακας και θα επεκτείνει το Σύστημα καταγραφής ποιότητας σπόρων», λέει ο Michael Farrelly. Αυτό το εργαλείο παρέχει εγγύηση ποιότητας για τους σπόρους. Είναι μια μέση λύση, διότι είναι φθηνότερο και ευκολότερο να αποκτηθεί από ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Επί του παρόντος, ένας αγρότης έχει τη δυνατότητα να πουλάει αναγνωρισμένους σπόρους μόνο σε τρία κοντινά χωριά, αλλά η κυβέρνηση λέει ότι θέλει να επεκτείνει αυτή τη δυνατότητα σε επίπεδο περιφέρειας με τη νέα νομοθεσία. «Με αυτόν τον τρόπο, οι σπόροι θα μπορούσαν να πωληθούν σε εβδομήντα χωριά, κάτι που είναι οικονομικά βιώσιμο,» λέει ο Farrelly.

Άρση των εμπορικών φραγμών
Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι οι σπόροι των ξένων εταιρειών δεν είναι πάντα προσαρμοσμένοι στο τοπικό κλίμα. «Αυτό που λειτουργεί στην Ουτρέχτη δεν λειτουργεί απαραιτήτως στη Ζανζιβάρη», λέει ο Michael Farrelly. Η Τανζανία έχει πέντε διαφορετικές κλιματικές ζώνες. «Ακόμη και η περιοχή της Morogoro εκτείνεται σε πέντε διαφορετικές κλιματικές ζώνες», λέει η Janet Maro.
Ωστόσο, σύντομα θα είναι ευκολότερο οι σπόροι από διαφορετικές περιοχές να μπουν στη χώρα, καθώς και άλλες αφρικανικές χώρες βρίσκονται στο δρόμο για να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Τανζανίας. Το 2015, δεκαοκτώ αφρικανικές χώρες υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Αρούσα για την ‘προστασία των νέων φυτικών ποικιλιών’.
Ο σκοπός αυτού του Πρωτοκόλλου είναι όλες οι χώρες να προσπαθήσουν να εργαστούν για την εξάλειψη των εμπορικών φραγμών και να ενσωματώσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τους σπόρους στη νομοθεσία τους, προκειμένου να επιτευχθεί ένα εναρμονισμένο περιφερειακό σύστημα. Μεταξύ άλλων, το Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών, ένας οργανισμός της ΕΕ για την προστασία των φυτικών ποικιλιών ως πνευματική ιδιοκτησίας, λαμβάνει πάντα μέρος σε όλες τις συνεδριάσεις που σχετίζονται με το πρωτόκολλο.
Η Syngenta πιστεύει ότι αυτά τα μέτρα θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της Αφρικής: «Είμαστε ικανοποιημένοι ότι επιτέλους κάτι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων», λέει ο Kinyua M’Mbijjewe, επικεφαλής Εταιρικών Υποθέσεων στην Αφρική για την Syngenta. «Η ΕΕ έχει μια εναρμονισμένη πολιτική όσον αφορά τους σπόρους που επιτρέπεται να εισαχθούν σε άλλη χώρα. Στην Αφρική αυτό δεν ισχύει. Δεν μπορούσαμε να περάσουμε σπόρους από την Κένυα στα σύνορα με την Τανζανία που ανήκει την ίδια κλιματική ζώνη. Οι εμπορικοί φραγμοί της Αφρικής δεν έχουν ωθήσει προς τα εμπρός τους αγρότες και την οικονομία».

Πιο εντατική γεωργία;
Προκειμένου να μπορεί να τραφεί ο παγκόσμιος πληθυσμός, η Παγκόσμια Τράπεζα και ο FAO (ο οργανισμός τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών) υποστηρίζει ότι η παραγωγή τροφίμων πρέπει να αυξηθεί επιπλέον κατά το ήμισυ μέχρι το 2050. Υπάρχει μια ολόκληρη πολεμική σχετικά με τον τρόπο αύξησης της παραγωγής, αλλά το πιθανότερο είναι πως θα υπάρξουν πολλά θύματα μεταξύ των μικροκαλλιεργητών.
Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό κόσμο, η Αφρική χρειάζεται περισσότερες γεωργικές εισροές: λιπάσματα, υβριδικούς σπόρους, φυτοφάρμακα… Αλλά είναι η εμπορική προσέγγιση αυτή που ταιριάζει καλύτερα για να βοηθηθεί το φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού;
Όλες οι αναπτυξιακές πρωτοβουλίες της NAFSN στην Τανζανία επικεντρώνονται αποκλειστικά στο πιο εύφορο τμήμα της χώρας. Ο Νότιος Διάδρομος Αγροτικής Ανάπτυξης της Τανζανίας (SAGCOT) καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του νότιου μισού της χώρας. Το γόνιμο έδαφος προσελκύει εύκολα τους επενδυτές. Αλλά τι γίνεται με τους αγρότες που βρίσκονται σε λιγότερο ιδανικές περιοχές; Ή τι γίνεται με την δήλωση της Παγκόσμιας Τράπεζας (έκθεση 2008) ότι οι επιδοτήσεις των εισροών για τη χρήση λιπασμάτων στη Ζάμπια ήταν επωφελής κυρίως για τους σχετικά πλούσιους αγρότες και όχι για τους αγρότες μικρής κλίμακας τους οποίους οι επιδοτήσεις υποτίθεται πως είχαν ως στόχο να ωφελήσουν; Ένα άλλο βασικό γεγονός: αυτό το είδος της εντατικής γεωργίας είναι μία από τις μεγαλύτερες αιτίες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Η ίδια η Syngenta έχει παραδεχθεί ότι όπως είναι λογικό, ως εταιρεία, δεν θα ασχοληθούν με τους λιγότερο επιτυχημένους αγρότες. «Είμαστε μια εμπορική εταιρεία και ως εκ τούτου, επενδύουμε στην Αφρική. Πιστεύουμε ότι η Αφρική δεν χρειάζεται πλέον αναπτυξιακή βοήθεια και ότι τώρα πλέον είναι η ώρα του εμπορίου», καταλήγει ο Kinyua M’Mbijjewe. «Οι αγρότες μικρής κλίμακας δεν είναι ο στόχος μας. Έχουμε επικεντρωθεί σε όσους από αυτούς προσπαθούν να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα και είμαστε στην ευχάριστη θέση να συνεργαζόμαστε με τις ΜΚΟ που έχουν μια εμπορική προσέγγιση. Οι γεωργοί οι οποίοι απλώς προσπαθούν να επιβιώσουν ή να λειτουργούν σε ένα δυσμενές κλίμα θα μείνουν απ’ έξω.»

Αγρο-οικολογική εναλλακτική λύση

Πολλές οργανώσεις αγροτών και ο ίδιος ο FAO έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στις οικολογικές μεθόδους. Ιδιαίτερα οι μικροκαλλιεργητές, ωφελούνται από αυτές, επειδή συνήθως δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις ακριβές εισροές που απαιτεί η συμβατική γεωργία.
Η Janet Maro, από την άλλη πλευρά, δουλεύει σε δύσκολες αγροτικές περιοχές. Με την οργάνωση SAT, εκπαιδεύει αγρότες μικρής κλίμακας στις αγρο-οικολογικές μεθόδους καλλιέργειας. Η SAT διδάσκει τους αγρότες να καλλιεργούν με ό, τι είναι διαθέσιμο στο περιβάλλον τους.

«Το Εκπαιδευτικό μας κέντρο βρίσκεται στις άνυδρες περιοχές της Vianze, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατο να καλλιεργήσεις», λέει η Janet Maro. «Αν μπορούμε να το κάνουμε εκεί, μπορούμε να το κάνουμε οπουδήποτε. Επιπλέον, έχουμε φυτέψει δέντρα που συγκρατούν το νερό όταν βρέχει, έτσι ώστε να ενσωματώνεται στο έδαφος, και έχουμε ένα σύστημα άρδευσης με μπουκάλια νερού, έτσι ώστε να καταναλώνουμε λιγότερο νερό.»

«Διδάσκουμε τους μικροκαλλιεργητές πώς να κάνουν κομπόστ με τα φυτά που έκοψαν από τα χωράφια τους. Τους μαθαίνουμε επίσης τα οφέλη της συγκαλλιέργειας και πώς να φτιάχνουν σκευάσματα από τα φυτά που αναπτύσσονται στο περιβάλλον τους, και τα οποία είναι κατάλληλα για τον έλεγχο των παρασίτων και των ασθενειών των καλλιεργειών. Το πιο κοινό παράσιτο, για παράδειγμα, είναι οι αφίδες. Μπορείτε να κάνετε ένα εκχύλισμα με Lantana Camara, ενός θάμνου που φυτρώνει σχεδόν παντού στην Τανζανία, για τον έλεγχο των αφίδων», λέει η Janet Maro.
«Έχουμε εκπαιδεύσει αγρότες σε μια περιοχή όπου είχαν δοθεί κρατικές επιδοτήσεις για την αγορά βιομηχανικών λιπασμάτων. Μετά την εκπαίδευσή τους, πολλοί αγρότες είχαν τόσο καλά αποτελέσματα που αναρωτήθηκαν γιατί πρέπει να πάνε στην πόλη και να αγοράσουν ακριβά συνθετικά λιπάσματα, δεδομένου ότι μπορούν να έχουν μια καλή συγκομιδή και να καταπολεμήσουν τα παράσιτα με πόρους που είναι διαθέσιμοι στην περιοχή τους. Αυτοί οι αγρότες επέστρεψαν τα κουπόνια για τα επιδοτούμενα λιπάσματα στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση έχει πλέον έρθει να χτυπήσει την πόρτα μας και μας ζητάει να εκπαιδεύσουμε τους αγρότες».

Η επιλογή μεταξύ «της μεθόδου της γιαγιάς» και της βιομηχανικής μεθόδου
«Το να μην κάνετε τίποτα και να σκέφτεστε ότι μπορείτε να συνεχίσετε με τον τρόπο της γιαγιάς σας, είναι εγγυημένη καταστροφή», λέει ο Kinyua M’Mbijjewe από την Syngenta. «Ο λόγος που υπάρχει πείνα στην Αφρική είναι ότι υπάρχουν ανεπαρκείς γεωργικές εισροές».
Ο Abel Lyimo, Διευθύνων Σύμβουλος της Αστικής-Αγροτικής Πρωτοβουλίας Ανάπτυξης της Τανζανίας, μιας ΜΚΟ που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη των αγροτών μικρής κλίμακας μέσω του ιδιωτικού τομέα, σκέφτεται παρόμοια: «Η Τανζανία είναι μια από τις χώρες με τις χαμηλότερες γεωργικές εισροές και την χαμηλότερη παραγωγικότητα στον κόσμο. Υπάρχει μια σχέση μεταξύ της ορθής χρήσης των εισροών και της παραγωγικότητας. Αν χρησιμοποιείτε μόνο τις μισές εισροές, θα έχετε μόνο τη μισή παραγωγή».

H Janet Maro έχει αντίθετη άποψη. «Στην περιφέρεια Mlali, υπήρχαν προγράμματα στα οποία έδωσαν αγροτεμάχια σε αγρότες για να καλλιεργήσουν ντομάτες. Πήγε πολύ καλά για λίγο και παρήγαγαν τεράστιες ποσότητες, αλλά φέτος τα πράγματα πήγαν στραβά. Η τιμή ενός κουβά με ντομάτες κυμαίνεται μεταξύ δύο και τριών ευρώ. Σήμερα, λόγω της υπερπαραγωγής, θα πρέπει να θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό αν πάρετε 40 σεντς. Τώρα, οι αγρότες δεν μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά τα ακριβά λιπάσματα και τα χημικά προϊόντα.»
«Και δεν έχω καν αρχίσει να αναφέρομαι στην περιβαλλοντική ζημία και την υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους που προκαλούν τα εν λόγω προγράμματα. Η κυβέρνηση, μας ζήτησε να εκπαιδεύσουμε τους αγρότες, επειδή η ποιότητα και η ποσότητα του νερού στους ποταμούς Mzinga και Ruvu έχουν επιδεινωθεί σημαντικά λόγω των γεωργικών προγραμμάτων της. Θέλουν να σώσουν την κατάσταση πριν να είναι πολύ αργά και έχουμε δει ότι τα προγράμματα της SAT έχουν πολύ καλύτερη επίδραση στο περιβάλλον.»
Ακόμα και ο πρώην Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για το ‘Δικαίωμα στα Τρόφιμα’, Olivier De Schutter, σε μια έκθεση του 2011, τονίζει τη σημασία της περαιτέρω έρευνας και των επενδύσεων σε αγρο-οικολογικές μεθόδους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO, περισσότερο από το 80 τοις εκατό των παγκόσμιων τροφίμων παράγονται από μικροκαλλιεργητές. Εάν δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις εμπορικές εισροές, μπορούν όμως να προοδεύσουν με τις αγρο-οικολογικές μεθόδους. Οι μέθοδοι αυτές δεν έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και ως εκ τούτου, η βιομηχανία τις αντιμετωπίζει απαξιωτικά. Μια ατυχής συνέπεια αυτού είναι ότι δεν γίνεται αρκετή έρευνα πάνω σε αυτές.

 

 

2ο πανευρωπαϊκό φόρουμ Nyeleni για την διατροφική κυριαρχία

Το όνομα Nyéléni προέρχεται από μια θρυλική αγρότισσα του Μάλι, μια γυναίκα που προσωποποιούσε την έννοια της διατροφικής αυτάρκειας μέσα από τη σκληρή δουλειά, την καινοτομία και τη φροντίδα για τη γη και τους ανθρώπους. Η Nyéléni ήταν η έμπνευση για την ονομασία του πρώτου Φόρουμ για την διατροφική κυριαρχία, που μια συμμαχία κοινωνικών κινημάτων πήρε την πρωτοβουλία να διοργανώσει, στο Sélingué του Μάλι, το 2007. Οι διοργανωτές έκαναν την συνειδητή απόφαση να ξεκινήσει αυτή η διεθνής συνάντηση από την Αφρική, όπου η γεωργία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, και όπου πολλές αγροτικές και αστικές οικογένειες υποφέρουν από την πείνα, παρά την αφθονία των φυσικών πόρων. Στο φόρουμ συγκεντρώθηκαν πάνω από 500 εκπρόσωποι από περισσότερες από 80 χώρες (ομάδες αγροτών, κτηνοτρόφων, ψαράδων, αυτοχθόνων φυλών, γυναικών, νεαρών αγροτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων) για να ενισχύσουν ένα νέο, παγκόσμιο κίνημα για την διατροφική αυτάρκεια.

Η αρχή την διατροφικής κυριαρχίας (δηλαδή της επισιτιστικής αυτάρκειας ενός λαού, κατ’ αναλογία με την εδαφική κυριαρχία, την ανεξαρτησία του) διατυπώθηκε για πρώτη φορά από το κίνημα αγροτών της Via Campesina, το 1996, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας συνόδου κορυφής του FAO για την τροφή, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη. Έκτοτε, η διατροφική κυριαρχία διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στη συζήτηση σχετικά με τη γεωργία και τις εναλλακτικές λύσεις απέναντι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Πριν από την εισαγωγή του πλαισίου πολιτικής για την διατροφική κυριαρχία, η έννοια της ασφάλειας των τροφίμων περιοριζόταν στην εύρεση τρόπων που να εγγυώνται επαρκή τροφή μέσω του εμπορίου ή της επισιτιστικής βοήθειας, σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Η έννοια της διατροφικής κυριαρχίας θέτει τους παραγωγούς και τους καταναλωτές στο επίκεντρο της συζήτησης και υποστηρίζει το δικαίωμα όλων των ανθρώπων να παράγουν τα δικά τους τρόφιμα, ανεξάρτητα από τις διεθνείς συνθήκες της αγοράς και να καταναλώνουν τοπικά παραγόμενη τροφή.
Εν όψει της αποτυχίας της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των επιδεινούμενων συνθηκών διαβίωσης τόσο των αγροτικών όσο και των αστικών κοινωνιών, ένας αυξανόμενος αριθμός πολιτικών ιθυνόντων και κοινωνικών κινημάτων, δείχνει ενδιαφέρον για την διατροφική κυριαρχία.

Το φόρουμ Nyéléni στο Μάλι, αποτέλεσε την έμπνευση για αντίστοιχη συνάντηση των κινημάτων για την διατροφική κυριαρχία σε ευρωπαϊκό έδαφος και για την Διακήρυξη του 2011, στην 1^η διεθνή συνάντηση Nyéléni Ευρώπης, που έγινε στο Krems της Αυστρίας. Εκεί, συναντήθηκαν πάνω από 400 γυναίκες και άνδρες από 34 ευρωπαϊκές χώρες, από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια και τον Καύκασο, και από την Αρκτική μέχρι τη Μεσόγειο, καθώς και διεθνείς εκπρόσωποι από διάφορα κοινωνικά κινήματα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, από όλο τον κόσμο.

Αυτές τις μέρες, γίνεται η 2^η συνάντηση Nyéléni, στο Cluj-Napoca της Ρουμανίας, με συμμετοχή περισσότερων από 500 ανθρώπων από 40 και πάνω χώρες του κόσμου. Όλες οι πληροφορίες για τη φετινή συνάντηση, εδώ. Η σελίδα στο facebook, εδώ.

Οι φωτογραφίες παρακάτω είναι παρμένες από την σελίδα Καραβάνι Περμακουλτούρας, στο facebook, όπου φαίνεται και το περίπτερο της ελληνικής συμμετοχής!

Εκδήλωση για την συμβολική «δίκη της Μονσάντο»

Από την ιστοσελίδα του Πελίτι:

Συμμετέχοντας στις παγκόσμιες δράσεις για την ελευθερία των σπόρων και της διατροφής μας, το Πελίτι Αθήνας συνεργαζόμενο με Ομάδες Σποροφύλαξης της Αττικής σας καλεί στον πεζόδρομο της Κοραή από την πλευρά της οδού Πανεπιστημίου από τις 11:30 έως τις 16:00.Θα είμαστε εκεί για

• Να ενημερώσουμε όποιον ενδιαφέρεται σχετικά με την συμβολική δίκη κατά της Μονσάντο, για τα δηλητήρια που ρίχνονται στη γη και το διατροφικό μας μέλλον.
• Να ανταλλάξουμε καλλιεργητικές γνώσεις και συμβουλές.
• Να προσφέρουμε παραδοσιακούς σπόρους.

Το Πελίτι υποστηρίζει την συμβολική δίκη κατά της Μονσάντο που θα γίνει στη Χάγη, Ολλανδία από 14-16/9/2016 και συμμετέχει στην εκεί λαϊκή συνέλευση εκπροσωπούμενο από τον Παναγιώτη Σαϊνατούδη και την Βάσω Κανελλοπούλου.

Η δίκη αυτή, συμβολίζει την άμυνα μας απέναντι στην επιθετική εισβολή που υφίσταται η διατροφική μας ελευθερία από μια μικρή ομάδα πολυεθνικών εταιριών.

Στην λαϊκή συνέλευση θα συζητηθεί το διατροφικό μας μέλλον, δίνοντας την ευκαιρία στα κοινωνικά κινήματα να σχεδιάσουν και να διεκδικήσουν το μέλλον που εμείς επιθυμούμε.

(Λεπτομέρειες σχετικά με το κίνημα για την ελευθερία των σπόρων )

* Ανάλογες εκδηλώσεις θα γίνουν και από τις άλλες τοπικές ομάδες του Πελίτι ανά την Ελλάδα και  μπορείτε να τις βρείτε στην ιστοσελίδα του Πελίτι

corporate power vs. small farmer

Tακτική συνάντηση για τον Σεπτέμβρη

Αγαπητές Δρυάδες, καλό μήνα και καλές σπορές!

 

H τακτική μας συνάντηση για τον Σεπτέμβρη θα γίνει την Τρίτη, 6/9/2016, στις 18:30, στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, απέναντι από το Συνεργατικό Καφενείο.

 

Διεύθυνση: Μοναστηρίου 140 και Τηλεφάνους, τηλ:2112217260 

(για χάρτη, δείτε: http://www.european-village.org/contact.asp)

Θα κάνουμε σπορείο με χειμωνιάτικα φυτά (λάχανο, μαρούλι, μπρόκολο) και όπως κάθε φορά, θα συζητήσουμε για θέματα παραδοσιακών σπόρων και καλλιέργειας, καθώς για τις δράσεις μας, τις σχετικές με τους σπόρους.

Αν έχετε χρησιμοποιημένα κυπελλάκια σπορείου που δεν χρειάζεστε, φέρτε τα, να τα αξιοποιήσουμε! 🙂

Σας περιμένουμε με χαρά!

Οι Δρυάδες ανταλλάσουν σπόρους στη «Σβούρα»

Οι «Δρυάδες, αύριο, Πέμπτη 23 Ιουνίου, στις 18:30, θα φιλοξενηθούν στο χώρο του συνεταιρισμού εναλλακτικής και αλληλέγγυας οικονομίας «Σβούρα», Σπύρου Τρικούπη 21 στα Εξάρχεια .

Είναι η τέταρτη συνάντηση του μήνα και θα υποδέχονται φίλους καλλιεργητές και φίλες καλλιεργήτριες που θέλουν να ανταλλάξουν σπόρους ή να ζητήσουν σπόρους (πάντοτε παραδοσιακούς, που έχουν καλλιεργηθεί δίχως τη χρήση χημικών λιπασμάτων και ψεκασμάτων), με βάση την υφιστάμενη επάρκεια σπόρων και την εποχή του χρόνου. Παράλληλα, θα απαντούν σε απορίες ως προς την καλλιέργεια λαχανικών στην πόλη – και παραέξω!

Αν έχετε να φέρετε σπόρους, μπορείτε να συμπληρώσετε το δελτίο αυτό.

Ο λαχανόκηπος της Λαμπηδόνας, ένα πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα σε εξέλιξη

Το Ανταλλακτήριο Σπόρων Βύρωνα «Τα Σπόρια» διοργανώνει το Σάββατο 25 Ιουνίου και ώρα 12:00, ανοιχτή συζήτηση-θεματικό εργαστήρι με τίτλο «Ο λαχανόκηπος της Λαμπηδόνας: ένα εγχείρημα σε εξέλιξη» στα πλαίσια του 3ου Φεστιβάλ της Λαμπηδόνας.

Συζητάμε:
• η ιδέα του λαχανόκηπου, ο σκοπός, η τεχνική καλλιέργειας, ο τρόπος λειτουργίας, η πορεία μέχρι τώρα και οι μελλοντικές προοπτικές
• η κομποστοποίηση και τα οφέλη της για τις καλλιέργειες και το περιβάλλον
• η αξία των παραδοσιακών σπόρων

Φυτεύουμε:
• επεκτείνουμε τον λαχανόκηπο, δημιουργώντας ένα εύκολο παρτέρι σε οικοδομικό σάκο
• σπέρνουμε μυκήλιο μανιταριών
Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ από 24 έως 26 Ιουνίου, στο τραπεζάκι του Ανταλλακτηρίου Σπόρων θα διανέμονται παραδοσιακοί σπόροι ντόπιων ποικιλιών.

Περισσότερες πληροφορίες για το 3ο Φεστιβάλ Λαμπηδόνας και το πλήρες πρόγραμμα: http://politistikokentrovirona.blogspot.gr
Ανταλλακτήριο Σπόρων Βύρωνα «Τα Σπόρια»
Email επικοινωνίας: sporoi.la@gmail.com
Facebook: Ανταλλακτήριο Σπόρων Βύρωνα «Τα Σπόρια»

«Τί είναι αυτό;» Βιώνοντας τους Αστικούς Αγρούς της Πόλης

Οι Σπόροι Ταξιδεύουν: Κάθε Μήνα σ’ Άλλη Γειτονιά

Το Σάββατο 11 Ιουνίου και ώρα 11:00, ο Αστικός Αγρός Χαλανδρίου σας καλεί να συμμετέχετε σε μια εκδήλωση στην Κεντρική Πλατεία Χαλανδρίου με τίτλο «Τί είναι αυτό;» Βιώνοντας τους Αστικούς Αγρούς της Πόλης.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης θα παρέχονται πληροφορίες από τις συλλογικότητες που συμμετέχουν στο Δίκτυο των Ομάδων για τη Φύλαξη Παραδοσιακών Σπόρων στην Αττική, ως προς τη δράση τους ανά περιοχή, ενώ παράλληλα διοργανώνονται δραστηριότητες με έμφαση στο παιχνίδι.

Τα οφέλη της ύπαρξης αστικών αγρών στην πόλη είναι πολλαπλά: μαθαίνουμε να καλλιεργούμε την τροφή μας, χτίζουμε μια αίσθηση αυτάρκειας, εμβαθύνουμε στη σχέση μας με τη γη, μα πάνω απ’ όλα – ζώντας σε τόπους/ χώρους αισθητηριακής ομοιομορφίας, άρα σε χώρους αποστέρησης αισθητηριακών ερεθισμάτων – «ξυπνάμε» όλες εκείνες τις αισθήσεις που μας επιτρέπουν να προσλαμβάνουμε τον κόσμο και άρα τον ίδιο τον εαυτό μας. Καλλιεργώντας τη γη, στην πόλη αλλά και εκτός πόλης, ο πλούτος των ερεθισμάτων που δεχόμαστε μας ενεργοποιούν πολλαπλώς. Ακόμα κι όταν απλά βιώνουμε έναν αστικό αγρό δια της απλής παρουσίας μας, συνειδητοποιούμε τι σημαίνει πραγματικός πλούτος. Πρόκειται για μια αφθονία που απλόχερα μας χαρίζεται και αποτελεί «τροφή» για την όραση, την όσφρηση, τη γεύση, την αφή, την ακοή, αλλά και την ίδια τη διαίσθηση.

Τα παιχνίδια ή παιχνιδίσματα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης λοιπόν, εστιάζουν στις αισθήσεις μας. Είναι κι αυτός ένας τρόπος γνωριμίας με τους αστικούς αγρούς. Ο Αστικός Αγρός Χαλανδρίου στην περίπτωση αυτή δεν αποτελεί πάρα μια αφορμή, ένα πρώτο ερέθισμα. Ο ίδιος πλούτος, η ίδια αφθονία βιώνεται σε όλους τους αγρούς της πόλης. Η συμμετοχή σε αυτά, δηλαδή το βίωμα, είναι το κέρδος που αποκομίζουν οι περαστικοί/ές.

Πρόκειται για την έκτη εκδήλωση εντός μιας σειράς δράσεων που οργανώνονται σε διαφορετικές γειτονιές της Αθήνας, κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου, από τις ομάδες φύλαξης παραδοσιακών σπόρων στην Αττική (βλ. «ΣΠΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», https://sporoistinpoli.wordpress.com), ένα δίκτυο συλλογικοτήτων που μας ενώνει η αγάπη και η φροντίδα για το σπόρο ως πηγή ζωής, ως κοινό αγαθό και όχι ως πατενταρισμένο προϊόν προς εμπορική εκμετάλλευση.

Στο Δίκτυο Φύλαξης Παραδοσιακών Σπόρων στην Αττική συμμετέχουν οι ομάδες: Αιγίλοπας/ Βοτανόκηπος – Ανταλλακτήριο Σπόρων Βύρωνα «Τα Σπόρια» – Αστικός Αγρός Χαλανδρίου – Αυτοδιαχειριζόμενος Αγρός στο Ελληνικό – Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου – Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης – Δια.Σπο.Ρα. – Δρυάδες – Νέα Γουινέα – Ομάδα Μετάβασης Ακαδημίας Πλάτωνα – Πελίτι Αθήνας – Το Περιβόλι της Νίκαιας – Σπόροι Ζωής

Οι Δρυάδες ανταλλάσουν σπόρους στο Συνάλλοις

Οι Δρυάδες την Πέμπτη 9 Ιουνίου θα φιλοξενηθούν στο «Συνάλλοις», Νηλέως 35 στο Θησείο και ώρα 18:00.

Είναι η δεύτερη συνάντηση του μήνα και θα υποδέχονται φίλους καλλιεργητές και φίλες καλλιεργήτριες που θέλουν να ανταλλάξουν σπόρους ή να ζητήσουν σπόρους (πάντοτε παραδοσιακούς, που έχουν καλλιεργηθεί δίχως τη χρήση χημικών λιπασμάτων και ψεκασμάτων), με βάση την υφιστάμενη επάρκεια σπόρων και την εποχή του χρόνου. Παράλληλα, θα απαντούν σε απορίες ως προς την καλλιέργεια λαχανικών στην πόλη – και παραέξω!

Αν έχετε να φέρετε σπόρους, μπορείτε να συμπληρώσετε το δελτίο αυτό.

ανταλλάσοντας σπόρους

Οι Δρυάδες την Πέμπτη 2 Ιουνίου θα φιλοξενηθούν στο «Καφενείο», Ραγκαβή 53-55 στου Γκύζη και ώρα 18:00.

Θα συναντιούνται τέσσερις φορές το μήνα – κάθε φορά κι αλλού – θα υποδέχονται φίλους καλλιεργητές και φίλες καλλιεργήτριες που θέλουν να ανταλλάξουν σπόρους ή να ζητήσουν σπόρους (πάντοτε παραδοσιακούς, που έχουν καλλιεργηθεί δίχως τη χρήση χημικών λιπασμάτων και ψεκασμάτων). Παράλληλα, θα απαντούν σε απορίες ως προς την καλλιέργεια λαχανικών στην πόλη – και παραέξω!

Αν έχετε να φέρετε σπόρους, μπορείτε να συμπληρώσετε το δελτίο αυτό.

 

Πως κρατάμε σπόρους λαχανικών (και άλλων φυτών)

Την Πέμπτη 19/5 και ώρα 17:00 οι Δρυάδες διοργανώνουν εργαστήρι στον Αστικό Αγρό Χαλανδρίου με επίκεντρο τους σπόρους.

Για την ακρίβεια θα δείξουμε πως μπορείτε να κρατάτε σπόρους λαχανικών αυτής της καλλιεργητικής περιόδου. Επίσης πρόκειται να εστιάσουμε και σε φυτά που φύονται αυτή την περίοδο στον Αστικό Αγρό και βρίσκονται σε περίοδο σποροπαραγωγής.

Πληροφορίες για τη μετάβασή σας στον Αγρό θα βρείτε εδώ.

«Κάθε μπαλκόνι κι ένα παρτέρι» – (συνεχίζουν να ταξιδεύουν οι σπόροι)

Η Ομάδα Μετάβασης Ακαδημίας Πλάτωνα και το «Δίκτυο Σποροφύλαξης Αττικής» σας προσκαλούν στη γιορτή «Οι σπόροι ταξιδεύουν κάθε μήνα σε άλλη γειτονιά. Κάθε μπαλκόνι κι ένα παρτέρι» το Σάββατο 14 Μαΐου 2016, στις 18:00 στην Πλατεία Πανταζοπούλου στον Κολωνό, όπου θα μοιραστούμε γνώσεις για την σημασία των παραδοσιακών σπόρων, την καλλιέργεια και την προστασία τους.

Θα φτιάξουμε παρτέρια με επαναχρησιμοποιούμενα υλικά, θα φυτέψουμε λαχανικά από ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες, θα μιλήσουμε για τη συγκαλλιέργεια φυτών και θα παίξουμε με τους μικρούς και τους μεγάλους καλλιεργητές.

Η εκδήλωση είναι η πέμπτη μιας σειράς δράσεων που οργανώνονται σε διαφορετικές γειτονιές της Αθήνας κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου από τις ομάδες φύλαξης παραδοσιακών σπόρων στην Αττική (βλ. «ΣΠΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», https://sporoistinpoli.wordpress.com), ένα δίκτυο συλλογικοτήτων που τις ενώνει η αγάπη και η φροντίδα για το σπόρο ως πηγή ζωής και ως κοινό αγαθό.

Στο Δίκτυο Σποροφύλαξης Αττικής συμμετέχουν οι ομάδες: Αιγίλοπας/Βοτανόκηπος – Ανταλλακτήριο Σπόρων Βύρωνα «Τα Σπόρια» – Αστικός Αγρός Χαλανδρίου – Αυτοδιαχειριζόμενος Αγρός στο Ελληνικό – Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου – Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης – Δια.Σπο.Ρα. – Δρυάδες – Νέα Γουινέα – Ομάδα Μετάβασης Ακαδημίας Πλάτωνα – Πελίτι Αθήνας – Το Περιβόλι της Νίκαιας – Σπόροι Ζωής.

Τοποθεσία: Πλατεία Πανταζοπούλου, Κολωνός

Πρόσβαση: Μετρό Σταθμός Λαρίσης – περνάμε απ’ την υπόγεια διάβαση και για περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Οι σπόροι ταξιδεύουν: ελεύθεροι σπόροι – ελεύθεροι άνθρωποι

Η διατροφική ελευθερία είναι η ελευθερία να επιλέγουμε και να διεκδικούμε την τροφή μας όχι μόνο με κριτήριο την τιμή πώλησης και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος (γεύση, άρωμα, κ.ά.), αλλά και με κριτήρια όπως: η εγγύτητα του τόπου παραγωγής, το σύστημα καλλιέργειας (συμβατικά, βιολογικά κ.ά,), η επιβάρυνση του περιβάλλοντος της καλλιέργειας και η διαχείριση των φυσικών πόρων (π.χ. νερό), οι όροι εργασίας του αγρότη και των αγρεργατών, η παραγωγή μέσω συνεργατικών εγχειρημάτων και πολλά άλλα.

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να μιλάμε για διατροφική ελευθερία, αν ο σπόρος από τον οποίο ξεκινάει κάθε καλλιέργεια δεν είναι ελεύθερος να καλλιεργηθεί από τον αγρότη, χωρίς περιορισμούς από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των πολυεθνικών των αγροχημικών. Δεν μπορούμε να μιλάμε για διατροφική ελευθερία αν ο αγρότης δεν μπορεί να κρατάει ο ίδιος το σπόρο του για την καλλιέργεια της επόμενης χρονιάς. Όπως έκανε για χιλιάδες χρόνια ως βελτιωτής των καλλιεργούμενων ποικιλιών με κριτήρια όχι μόνο κέρδους και οφέλους, αλλά και κοινωνικά μέσω της συνεχούς διάδρασης του με τους αποδέκτες και καταναλωτές των προϊόντων του.

Για τους λόγους αυτούς και πολλούς ακόμα, υπερασπιζόμαστε την ελευθερία των σπόρων ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αυτονομία του αγρότη, για την ελευθερία όλων μας.

Η κατάληψη του Βοτανικού Κήπου Πετρούπολης και το Δίκτυο Φύλαξης Παραδοσιακών Σπόρων στην Αττική σας προσκαλούν στην εκδήλωση-γιορτή με θέμα «Ελεύθεροι Σπόροι – Ελεύθεροι Άνθρωποι» το Σάββατο 9 Απριλίου 2016 και ώρα 11.00, όπου θα μοιράσουμε σπορόφυτα από ντόπιες-παραδοσιακές ποικιλίες κηπευτικών για να καλλιεργήσουμε και να συμμετέχουμε όλοι ενεργά στην προσπάθεια προστασίας του φυτογενετικού μας πλούτου.